Bu kitap 17. yüzyilin sonu ve 18. yüzyilin farkli dönemlerinde Harem-i Hümayunda yasamis ve daha sonra azat edilerek saraydan cirag edilmis cikarilmis cariyelerin hayatlarinin muhtelif cephelerini, sarayin himaye iliskileri baglaminda degerlendiriyor. Sarayli kadinlar acisindan saray mensubiyeti bazi sorumluluklar yükledigi gibi ayricalik, itibar ve imkanlar da saglar, onlara bir kimlik kazandirdi. Cirag edilme ise sarayla baglarinin koptugu manasina gelmiyor, ama bu baglara farkli bir mahiyet kazanarak hayatlarinin sonuna kadar muhtelif sekillerde devam ediyordu. Saray mensubiyeti neticesinde olusan himaye iliskileri, saraylilarin sosyal iliskileri, evlilikleri, ikametgah alanlari, maddi dünyalari, hayir isleri gibi hayatlarinin bircok cephesine tesir ederdi. Diger taraftan saray kültürüne asina olarak sarayli unvaniyla toplum icinde yasayan, halkla irtibati olan, agirlikli olarak yönetici zümre özellikle de Enderun mensuplariyla evli olan ve sehir halkinin menfaatine hayir eserleri yaptiran bu kadinlar, saray icin de önemliydi. Bu kitap, Harem-i Hümayunda baslayan ve sonrasinda devam eden himaye iliskilerinin uzun vadede himaye edilen saraylilar ve hami pozisyonundaki saray icin ne anlama geldigini inceliyor. Cirag edilme sonrasinda sarayli kadinlarin hayatlarinin degerlendirilmesi, Osmanli toplumunda sarayli olmanin ne anlama geldigini ortaya koyarken diger yandan Osmanli dünyasinda saray müessesesinin ve siyasi mekanizmanin isleyisini anlama acisindan Enderun mensuplari kadar Harem-i Hümayundan cirag edilen ancak sarayla baglari kopmayan saraylilarin da önemli oldugunu aciga cikariyor. Sarayli cariyeleri merkeze alarak onlarin tecrübelerini, sahsi dünyalarini, yasam kosullarini, kisisel iliskilerini, toplumdaki statülerini, kimi zaman duygularini insa etmeye calisan bu calisma, Osmanli dünyasinda kadin, köle, cariye, azatli, hane mensubu gibi kategorilere isik tutuyor. Betül Ipsirli Argit Marmara Üniversitesi, Islam Tarihi Bölümü ögretim üyesidir.
