Kutadgu Bilig

Müellifi Ysuf Has Hacib tarafindan, her iki dünyayi birden tutan bir el olarak nitelendirilen Kutadgu Bilig, Balasagunda telif edilmeye baslanmis, on sekiz ay süren bir yazma faaliyetinden sonra Kasgarda 10691070 yillarinda tamamlanarak Karahanli hükümdari Süleyman Arslan Hakan oglu Tavgac Ulug Bugra Hana sunulup huzurunda okunmus büyük bir siyasetnamedir. Müslüman Türk kültürünün temellerinin atildigi, Türk yükselisinin ugurlu zaferlerle dolu bir yükselis devrinde, büyük sözlügümüz Divanu Lugatit-Türkle cagdas ve onun gibi abidevi bir eser olarak mill kültür ve irfanimizin burclarindan birini olusturan eserin amaci, ideal bir toplum ve bu toplumun yönetimi nasil olmalidir sorusunun cevabinda yatar. Zamanin geciciliginden bahsederken türlü sosyal iliskilerin normlarini kurarak maddi dünyaya da sikica tutunan, ideal yasam esaslarini tespit ederek Türk halkinin ahlak, hukuk ve kisiler arasi iliskileriyle birlikte yönetimin ideal bir bicimde düzenlenmesi icin gerekli olan hususlari nazim diliyle ortaya koyan bu nasihatname, ayrica Islami Türk edebiyatinin bilinen ilk büyük eseri ve 6722 beytiyle dilimizde kaleme alinmis mesnevi tarzinda ilk edeb üründür. Onda dünyevi iktidar ve uhrevi saadetin kabi olarak catismak üzere birbirine sokulan ferd ve sosyal celiskilerin dengeli bir ahlakla nasil telif edileceginin yollarini buluruz.

Kisi kadrosunda, dogru yasayi ve adaleti temsil eden kagan Gündogdu, siyasi hakimiyeti ve mutlulugu temsil eden vezir Aydoldu, onun oglu olarak vezareti üstlenen ve anlayisi, akli temsil eden Ögdülmüs, kanaati, akibeti, tefekkür ederek gercegi bulmayi temsil eden ve Ögdülmüsün akrabasi olan Odgurmusun yer aldigi Kutadgu Bilig, bu yaniyla da yari hikaye yari tiyatro tarzinda kurulmus alegorik bir eserdir.

Ömrünün kirk yilini Ötüken Türkce Sözlükün derlenmesine hasreden Yasar Cagbayir tarafindan hem ceviri yazi hem de Türkiye Türkcesine aktarilmis metniyle bakisimli olarak yayima hazirlanan Kutadgu Bilig, yazilisinin 950. yilinda iki dünya mutlulugunun anahtarini elinde tutmayi eskimeyen bilgeligiyle sürdürüyor.